Zniesienie szczytowych opłat za przejazdy kolejowe w Szkocji od września

Pierwszy minister Szkocji, John Swinney, ogłosił, że od września zniesione zostaną szczytowe opłaty za przejazdy kolejowe w całym kraju. Decyzja ta ma na celu zachęcenie większej liczby osób do podróżowania koleją oraz zwiększenie oszczędności finansowych mieszkańców.

Wcześniej, w 2023 roku, wprowadzono pilotażowy program likwidujący szczytowe taryfy ScotRail, jednak zakończył się on we wrześniu po uznaniu go za "ograniczony sukces". Szkoccy Zieloni z zadowoleniem przyjęli zmianę polityki rządu i wezwali pierwszego ministra do podjęcia dalszych kroków w celu obniżenia kosztów transportu publicznego.   

Podczas swojego przemówienia programowego, Swinney powiedział:

"W ubiegłym roku, w obliczu poważnych presji budżetowych, podjęliśmy trudną decyzję o zakończeniu pilotażu szczytowych taryf na naszych kolejach. Jednak teraz, biorąc pod uwagę pracę, jaką wykonaliśmy, aby wzmocnić finanse Szkocji, a także wsłuchując się w głosy dojeżdżających do pracy, aktywistów klimatycznych i środowiska biznesu, mogę potwierdzić, że od 1 września tego roku szczytowe opłaty za przejazdy kolejowe w Szkocji zostaną zniesione na stałe. Jest to decyzja, która zwiększy zasobność portfeli ludzi i zmniejszy emisję CO2 do naszej atmosfery."   

Szczegóły zniesienia opłat

Szczytowe opłaty dotyczą biletów kupowanych przed godziną 09:15 w dni powszednie oraz na niektóre połączenia między godziną 16:42 a 18:30. W październiku 2023 roku ScotRail uruchomił pilotażowy program zniesienia tych opłat, aby zachęcić do korzystania z kolei zamiast samochodów, ale zakończył się on we wrześniu 2024 roku z powodu "ograniczonego sukcesu". Transport Scotland poinformował, że program, w ramach którego ceny biletów były dotowane przez rząd szkocki i ujednolicone w ciągu dnia, "nie osiągnął swoich celów" polegających na przekonaniu większej liczby osób do zamiany podróży samochodem na kolej. Poziom pasażerów wzrósł maksymalnie o około 6,8%, ale program wymagał 10% wzrostu, aby się samofinansować. Obecnie bilet całodniowy w obie strony między Glasgow Queen Street a Edynburgiem Waverley kosztuje 32,60 funtów, natomiast bilet poza szczytem kosztuje 16,60 funtów.   

Zniesienie zakazu spożywania alkoholu i walka z antyspołecznymi zachowaniami

Swinney ogłosił również zniesienie zakazu spożywania alkoholu w pociągach. Opisał te przepisy, wprowadzone podczas pandemii, jako "kontrproduktywne i nieskuteczne". Zapowiedział, że zakaz zostanie zastąpiony "nowymi regulacjami, które skuteczniej koncentrują ograniczenia na określonych porach i miejscach". Ponadto, w ramach nowych planów, zawieszone mogą zostać uprawnienia do bezpłatnych przejazdów osobom dopuszczającym się antyspołecznych zachowań w transporcie publicznym. Pierwszy minister poinformował o pracach nad "kodeksem zachowania", którego złamanie może prowadzić do zawieszenia lub trwałego odebrania biletów autobusowych. Decyzja ta następuje po raporcie rządu szkockiego, z którego wynika, że operatorzy zgłosili wzrost liczby incydentów antyspołecznych w sieci autobusowej od czasu wprowadzenia bezpłatnych biletów dla osób poniżej 22 roku życia.

Reakcje na zmiany

Współprzewodnicząca Szkockich Zielonych, Lorna Slater, stwierdziła:

"Jeszcze w tym roku mówili, że tego nie zrobią. Nawet głosowali przeciwko wnioskom Zielonych w tej sprawie. W końcu się udało".

Związek zawodowy maszynistów Aslef nazwał to "przełomową decyzją", która zwiększy "atrakcyjność podróży koleją w porównaniu z korzystaniem z samochodu". Organizator Aslef Scotland, Kevin Lindsay, powiedział:

"Zniesienie szczytowych opłat usuwa podatek od osób dojeżdżających do pracy, czyniąc podróże kolejowe naprawdę przystępnymi cenowo dla wielu większej liczby osób w całej Szkocji". 

Szkocki Kongres Związków Zawodowych (STUC) również z zadowoleniem przyjął tę decyzję, nazywając ją "zwycięstwem pracowników". Związek zawodowy RMT oświadczył, że jest to "właściwa decyzja" i jasne zwycięstwo pracowników kolei i pasażerów, a TSSA uznał ten krok za "dawno spóźniony". Zastępca sekretarza generalnego STUC, Dave Moxham, powiedział:

"Opłaty szczytowe były po prostu podatkiem od pracowników, który bezpośrednio uderzał w kieszenie dojeżdżających do pracy. Możemy teraz zapewnić budowę połączonej, tańszej i bardziej ekologicznej sieci kolejowej, która stawia ludzi przed zyskiem i na dobre eliminuje opłaty szczytowe".

Rzecznik Transform Scotland, krajowego sojuszu na rzecz zrównoważonego transportu, stwierdził, że "karane opłatami szczytowymi pasażerów kolei było czymś perwersyjnym", ponieważ kierowcy nie ponosili takich kosztów.   

Źródło zdjęcia: ScotRail