Czy Stany Zjednoczone dogonią świat w dziedzinie kolei dużych prędkości?

Stany Zjednoczone, kraj o ogromnej sieci autostrad i lotnisk, pozostają w tyle za Europą i Azją w kwestii kolei dużych prędkości. Jednak dwa projekty HSR w budowie i kolejne w planach rodzą pytanie, czy USA w końcu wkroczą na tory szybkiej kolei znanej z Chin, Japonii i Europy.

Rick Harnish z amerykańskiej grupy High Speed Rail Alliance z zadowoleniem przyjmuje fakt realizacji pierwszych dwóch inwestycji. Wskazuje na budowę trasy z San Francisco do Los Angeles, którą określa jako niezwykle wymagającą ze względu na górzysty teren Kalifornii, oraz na projekt łączący Las Vegas z Los Angeles, znacznie prostszy w realizacji ze względu na płaskie ukształtowanie terenu.

Plany i wyzwania rozwoju HSR w USA

Oprócz wspomnianych projektów istnieją plany budowy linii HSR z Portland w Oregonie do Seattle w stanie Waszyngton i dalej do Vancouver w Kanadzie, a także połączenia między Dallas i Houston. Harnish zwraca jednak uwagę na powolne tempo prac planistycznych w przypadku trasy północno-zachodniej oraz na niepewną przyszłość linii teksańskiej po anulowaniu dotacji federalnej przez administrację prezydenta Trumpa. Dla porównania, długość chińskiej sieci HSR ma w tym roku przekroczyć 50 000 km, a Unia Europejska posiada 8 556 km linii HSR, z czego 3 190 km znajduje się w Hiszpanii. W Wielkiej Brytanii jedyną istniejącą linią HSR jest High Speed 1 łącząca tunel pod kanałem La Manche z londyńską stacją St Pancras, a budowa High Speed 2 z Londynu do Birmingham napotyka na problemy finansowe. Międzynarodowy Związek Kolei definiuje HSR jako pociągi poruszające się z prędkością powyżej 250 km/h.

Przyczyny opóźnienia USA w rozwoju HSR

Will Doig, amerykański dziennikarz i autor specjalizujący się w tematyce kolejowej, wskazuje na silne przywiązanie Amerykanów do samochodów i brak powszechnego przekonania o potrzebie inwestycji w kolej. Dodatkowo, rząd USA wykazywał tendencję do ograniczania finansowania projektów kolejowych. Sytuację komplikuje również niedawna rezygnacja szefa państwowego przewoźnika Amtrak, Stephena Gardnera, po naciskach Białego Domu. Amtrak obecnie nie eksploatuje pociągów HSR, a planowane na ten rok wprowadzenie nowych pociągów NextGen Acela o prędkości 257 km/h na trasie Northeast Corridor napotyka na ograniczenia infrastrukturalne, pozwalające na tak szybką jazdę jedynie na około 80 km z 735 km długości linii.

Aktualne projekty i perspektywy

Amtrak nie jest zaangażowany w budowę linii HSR w Kalifornii i Nevadzie. Projekt California High-Speed Rail, łączący Los Angeles z San Francisco, jest realizowany przez stan Kalifornia i ma zostać ukończony do 2033 roku. Linia z Los Angeles do Las Vegas, Brightline West, jest projektem prywatnym, a jej otwarcie planowane jest na 2028 rok. Według Harnisha, na świecie istnieje 23 kraje posiadające HSR. Jego organizacja non-profit stawia sobie za cel wprowadzenie tej technologii w USA. Podkreśla, że bezpieczna eksploatacja HSR wymaga bezkolizyjnych przejazdów z drogami, prostych tras i zamkniętych korytarzy. Chiny kontynuują rozbudowę swojej sieci HSR, która do 2030 roku ma osiągnąć około 60 000 km. Dane z duńskiego think tanku 21st Europe wskazują, że miasta zyskujące połączenia HSR odnotowują wzrost gospodarczy o 14,2%. Chińskie firmy pomagają również w budowie systemów HSR w innych krajach Azji.

Geopolityczne aspekty rozwoju HSR w Azji i kulturowe wyzwania w USA

Doig zwraca uwagę, że zaangażowanie Chin w budowę kolei w Azji Południowo-Wschodniej ma również wymiar geopolityczny, służąc rozszerzaniu wpływów w regionie. Zauważa, że niektóre kraje zadłużają się u Chin, co może prowadzić do ich zależności. Rozwój HSR w Europie jest natomiast efektem historycznych inwestycji w infrastrukturę publiczną. Kaave Pour z 21st Europe apeluje o dalszą rozbudowę sieci HSR, łączącą stolice i główne miasta UE oraz Wielkiej Brytanii. Podkreśla, że rozwój HSR w USA wymaga zmiany kulturowej w kierunku większego wykorzystania transportu publicznego i refleksji nad przyszłością kraju. Harnish dodaje, że kluczową rolę w tym procesie musi odegrać rząd federalny. Jednakże decyzja Białego Domu o wstrzymaniu dotacji dla linii Houston-Dallas pokazuje brak jednomyślności w tej kwestii. Scott Sherin z francuskiego producenta pociągów Alstom kwestionuje, czy USA mają wolę polityczną do inwestowania w kolej kosztem innych form transportu. Zwraca również uwagę na trudności w doprowadzeniu linii HSR do centrów gęsto zabudowanych miast, takich jak Dallas i Houston. Doig wyraża nadzieję na przyszłą współpracę chińsko-amerykańską w budowie HSR w USA, ale uważa to za mało prawdopodobne ze względu na napięcia polityczne między oboma krajami.

Źródło zdjęcia: AI