Kolej Transandyjska: Historia i znaczenie linii przez Andy

Źródło zdjęcia: Wikipedia I Kabelleger / David Gubler

Kolej Transandyjska stanowi jeden z kluczowych projektów inżynieryjnych XIX wieku, mający na celu połączenie terytoriów Chile i Argentyny przez pasmo Andów. Istotne odcinki tej infrastruktury, szczególnie w Peru, są nierozłącznie związane z postacią polskiego inżyniera Ernesta Malinowskiego, którego projekt i nadzór nad budową Centralnej Kolei Transandyjskiej (Callao-Lima-La Oroya-Huancayo) na długi czas uczyniły ją najwyżej położoną linią kolejową na świecie.

Idea połączenia wybrzeża Pacyfiku z bogatymi w surowce mineralne regionami andyjskimi była głównym motorem napędowym tego przedsięwzięcia. Realizacja projektu Ernesta Malinowskiego, rozpoczęta w 1870 roku na odcinku peruwiańskim, napotkała na liczne wyzwania geologiczne i klimatyczne. Linia, osiągająca w najwyższym punkcie Przełęczy Ticlio wysokość 4818 m n.p.m., wymagała zastosowania nowatorskich

rozwiązań technicznych.

Budowa i Zastosowane Rozwiązania

Proces budowy Kolei Transandyjskiej był wyzwaniem ze względu na trudne warunki terenowe. Aby pokonać strome zbocza i ograniczone przestrzenie, zastosowano złożony układ torowy z licznymi rewersami, zwanymi "zygzakami", oraz spiralami. Ten system umożliwiał pociągom efektywne wznoszenie się na znaczne wysokości, przy jednoczesnym zachowaniu dopuszczalnych pochyleń toru.

Na trasie Centralnej Kolei Transandyjskiej wykonano rozległe roboty ziemne i tunelowe. Wykuto 63 tunele o łącznej długości ponad 6 kilometrów. Wśród nich wyróżnia się tunel La Galera o długości 1177 metrów, położony na wysokości 4781 m n.p.m., który przez wiele lat był najwyżej położonym tunelem kolejowym na świecie. Prace w skałach Andów wymagały znacznego nakładu pracy i wiązały się z wysokim ryzykiem.

Kolejnym istotnym elementem budowy było wzniesienie mostów i wiaduktów. Zbudowano 55 mostów i wiaduktów nad głębokimi dolinami i rzekami, często w wymagających warunkach atmosferycznych. Przykładem jest wiadukt Verrugas o długości 175 m i wysokości 77 m.

Wkład Ernesta Malinowskiego i Znaczenie Kolei

Ernest Malinowski nie tylko zaprojektował trasę, ale również osobiście nadzorował jej budowę. Jego obecność w terenie i rozwiązywanie bieżących problemów inżynieryjnych były kluczowe dla sukcesu projektu. Jego zaangażowanie i pionierskie podejście do inżynierii wysokogórskiej spotkały się z uznaniem. Mimo początkowych wątpliwości ze strony inżynierów angielskich, Malinowski udowodnił wykonalność przedsięwzięcia, co wpłynęło na zwiększenie prestiżu peruwiańskiej inżynierii.

Ukończona w 1893 roku (główny odcinek do La Oroya, a w pełni do Huancayo w późniejszych latach), Kolej Transandyjska odegrała znaczącą rolę w rozwoju gospodarczym Peru. Umożliwiła efektywny transport rud metali z górniczych zagłębi do portu w Callao, stając się strategiczną infrastrukturą, która przyczyniła się do industrializacji regionu.

Współczesne Funkcjonowanie

Obecnie główny odcinek Centralnej Kolei Transandyjskiej (Callao-La Oroya-Huancayo) służy głównie do transportu towarowego, zwłaszcza surowców mineralnych. Pomimo rozwoju transportu drogowego, kolej ta nadal odgrywa ważną rolę w logistyce regionu Andów. Regularne przewozy pasażerskie zostały ograniczone, jednak nadal oferowane są sporadyczne przejazdy turystyczne, pozwalające docenić skalę przedsięwzięcia. Na chilijskim odcinku historyczna linia transandyjska, łącząca Los Andes z Mendozą (Argentyna) przez przełęcz Paso de la Cumbre, została zamknięta dla ruchu pasażerskiego w 1978 roku i dla ruchu towarowego w 1984 roku. Istnieją plany jej reaktywacji lub budowy nowego, niższego tunelu transandyjskiego w celu usprawnienia transportu. Kolej Transandyjska pozostaje przykładem ludzkiej determinacji w pokonywaniu trudnych barier naturalnych, stanowiąc ważny element dziedzictwa inżynieryjnego Ameryki Południowej.