PKP PLK stawia na innowacje: PUN przyspiesza modernizację kolei

Fot. PKP PLK

Nowoczesne technologie w służbie kolei – Pociąg do Potokowej Wymiany Nawierzchni (PUN) rewolucjonizuje prace torowe w Polsce.

PUN, czyli Pociąg do Potokowej Wymiany Nawierzchni, to kluczowy element w strategii modernizacyjnej Polskich Linii Kolejowych S.A. Ta innowacyjna maszyna, ważąca kilkaset ton, działa z precyzją chirurga, umożliwiając wymianę kilku kilometrów toru w zaledwie kilka dni, często bez konieczności całkowitego zamykania linii. Dzięki temu prace torowe stają się szybsze, bezpieczniejsze i mniej uciążliwe dla podróżnych.

Czym jest Pociąg do Potokowej Wymiany Nawierzchni (PUN)?

PUN to zaawansowana, wieloczłonowa maszyna torowa, która przeprowadza skomplikowane prace w sposób ciągły. Podczas jednego przejazdu urządzenie demontuje starą nawierzchnię, czyli szyny i podkłady, a następnie układa nowe elementy toru, precyzyjnie je wyrównując i stabilizując. Ta zautomatyzowana technologia skraca czas wymiany nawierzchni na kilku kilometrach toru z tygodni do zaledwie kilku dni, co stanowi znaczący postęp w porównaniu z tradycyjnymi metodami.

Szybciej, precyzyjniej, bezpieczniej – korzyści z użycia PUN

Wykorzystanie maszyn PUN przekłada się nie tylko na większą wydajność, ale także na poprawę bezpieczeństwa. Zautomatyzowany proces minimalizuje konieczność pracy ludzi w środowisku o podwyższonym ryzyku. Prace są prowadzone dwuzmianowo, co maksymalnie skraca czas ingerencji w infrastrukturę kolejową. W rezultacie linie mogą być szybciej przywracane do ruchu, a często w ogóle nie ma potrzeby ich całkowitego wyłączania z eksploatacji. Co więcej, tor ułożony przez PUN spełnia wysokie standardy jakościowe, często umożliwiając prowadzenie ruchu z większą prędkością niż przed modernizacją.

Gdzie pracuje Pociąg do Potokowej Wymiany Nawierzchni (PUN)?

W pierwszej połowie 2025 roku maszyny PUN były intensywnie wykorzystywane na wielu kluczowych trasach. Przykłady obejmują wymianę około 37 kilometrów torów na trudnym, górskim odcinku Żywiec – Zwardoń oraz modernizację linii Stary Sącz – Piwniczna – Rytro, gdzie po zakończeniu prac prędkość pociągów wzrośnie z 50 km/h do nawet 90 km/h. Maszyny te pracowały również na trasie Malbork – Elbląg, gdzie prowadzona jest wymiana obu torów na łącznej długości około 50 kilometrów, oraz na odcinku Stawiany – Sława Wielkopolska, gdzie tor został dostosowany do prędkości 120 km/h. Jedna maszyna PUN, o długości do 600 metrów, jest w stanie wymienić do 1000 metrów toru dziennie, a w sprzyjających warunkach nawet do 2000 metrów, co jest tempem nieosiągalnym dla konwencjonalnych metod.

Ciszej i szybciej – zalety toru bezstykowego

Jednym z kluczowych efektów zastosowania maszyn PUN jest budowa toru bezstykowego, w którym szyny są zgrzewane lub spawane na całej długości. Eliminacja klasycznych połączeń przekłada się na cichsze przejazdy pociągów, co jest korzystne zarówno dla mieszkańców, jak i pasażerów, a także zwiększa trwałość nawierzchni i umożliwia osiąganie wyższych prędkości jazdy. Tor bezstykowy stał się standardem w modernizowanej infrastrukturze kolejowej i jest nieodłącznym elementem współczesnego utrzymania i eksploatacji linii kolejowych.

Technologia, która realnie przyspiesza kolej

Zastosowanie maszyn PUN to nie tylko skrócenie czasu napraw i minimalizacja utrudnień dla pasażerów, ale również obniżenie kosztów eksploatacyjnych infrastruktury w dłuższej perspektywie. Mniejsza liczba przerw w ruchu, bardziej efektywne zarządzanie sprzętem i większa trwałość nawierzchni przekładają się na realne oszczędności. Ponadto maszyny PUN umożliwiają wykorzystanie materiałów regenerowanych, takich jak reprofilowane szyny czy podkłady z innych projektów, co zwiększa efektywność gospodarowania zasobami i zmniejsza wpływ prac na środowisko. PLK S.A. planuje dalsze rozszerzanie zastosowania maszyn PUN zarówno w inwestycjach modernizacyjnych, jak i w bieżących pracach utrzymaniowych.