Polacy lubią kolej wąskotorową. Są wyniki za 2024 rok

Źródło zdjęcia: Redakcja KoleoNews

21 maja 2025 roku Urząd Transportu Kolejowego (UTK) opublikował analizę sytuacji kolei wąskotorowych w Polsce. Z przekazanych danych wynika, że w 2024 roku Polacy chętnie jeździli ,,wąskotorówką". Jak wyglądają dokładne dane?

917,6 tysięcy pasażerów - tyle osób jeździło kolejami wąskotorowymi w Polsce w 2024 roku. To pokazuje, że ta atrakcja turystyczna mimo upływu lat nadal jest często wybierana przez turystów. Czy ta historyczna kolej ma przyszłość?

Sezonowość przewozów wąskotorowych

Koleje wąskotorowe w Polsce odnotowały w 2024 roku znaczną sezonowość. Aż 93,4% pasażerów korzystało z nich w okresie od maja do września, co podkreśla ich rolę jako atrakcji turystycznej w ciepłych miesiącach. Sierpień okazał się najbardziej ruchliwym miesiącem, z blisko 249 tysiącami pasażerów, wyprzedzając lipiec, w którym odnotowano 216 tysięcy podróżnych. Luty, podobnie jak w poprzednich latach, był miesiącem z najniższą frekwencją, z zaledwie 491 pasażerami.

Wyzwania finansowe i wsparcie społeczne

Dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, zwraca uwagę na trudności związane z utrzymaniem historycznych realiów kolei wąskotorowych. Komercyjna działalność sezonowa w większości przypadków nie pokrywa kosztów utrzymania. Funkcjonowanie historycznych składów często jest możliwe dzięki wsparciu samorządów oraz darczyńców. Bez systemowego wsparcia zachowanie tego dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń może być zagrożone, co podkreśla potrzebę długoterminowych rozwiązań finansowych.

Regionalna różnorodność i liderzy przewozów

W 2024 roku z przejazdów historycznym taborem kolei wąskotorowych można było skorzystać w 12 województwach. Województwo podkarpackie zajęło pozycję lidera, zarówno pod względem długości linii (61,2 km), jak i liczby pasażerów (201,8 tys.). Sukces ten zawdzięcza działalności Bieszczadzkiej Kolei Leśnej i Przeworskiej Kolei Wąskotorowej, które odnotowały wzrost liczby pasażerów o 10,9% w porównaniu do 2023 roku. Województwo wielkopolskie wyróżnia się natomiast liczbą oferowanych atrakcji wąskotorowych, z siedmioma działającymi kolejami, takimi jak Śmigielska Kolej Wąskotorowa czy Kolejka Parkowa Maltanka.

Rola wolontariuszy i wszechstronność personelu

Istotnym elementem funkcjonowania kolei wąskotorowych jest zaangażowanie wolontariuszy. W 2024 roku stanowili oni aż 36,3% osób zaangażowanych w obsługę, co świadczy o ich kluczowej roli w utrzymaniu działalności tych obiektów. Pozostałe 63,7% to pracownicy zatrudnieni na różnych stanowiskach, często pełniący wiele funkcji jednocześnie. Kolejarze oprócz podstawowych obowiązków często wcielają się w role animatorów, przewodników, opowiadając o historii i ciekawostkach związanych z kolejami, a także wyjaśniając zasady działania lokomotyw parowych.

Monitorowanie i analiza UTK

Urząd Transportu Kolejowego regularnie analizuje wyniki kolei wąskotorowych, opierając się na danych przekazywanych przez operatorów w ramach sprawozdawczości. Do sporządzenia opracowania „Koleje Wąskotorowe w Polsce w 2024 roku” UTK wykorzystał również informacje dostępne na stronach internetowych podmiotów oraz z portali informacyjnych, co pozwala na kompleksową ocenę stanu i wyzwań związanych z tym segmentem transportu kolejowego.