Szybka Kolej Miejska w Warszawie kończy 20 lat. Historia sukcesu, który wcale nie był oczywisty

Fot. SKM Warszawa

3 października 2005 roku na stołeczne tory wyjechał pierwszy pociąg Szybkiej Kolei Miejskiej, kursując na linii Warszawa Zachodnia – Warszawa Falenica. Ten moment, choć dziś wydaje się naturalny, był początkiem burzliwej, ale ostatecznie triumfalnej historii warszawskiej SKM. Dziś przewoźnik integruje transportem szynowym nie tylko samą Warszawę, ale i wiele okolicznych miast, stając się kluczowym elementem miejskiego systemu komunikacyjnego.

Pierwszy kurs 3 października 2005 roku, choć symboliczny, odbył się na wypożyczonym z Gdyni pociągu, który awaryjnie musiał zostać oklejony w barwy stołecznego przewoźnika. Nowy, dedykowany pociąg nie otrzymał bowiem na czas dopuszczenia do ruchu, co opóźniło jego regularne wyruszenie na tory o dwa dni – do 5 października. To zamieszanie dobrze oddaje początki warszawskiej SKM, która mimo przeciwności, szybko stała się nieodłącznym elementem transportu publicznego w aglomeracji.

Integracyjna rola Szybkiej Kolei Miejskiej na mapie Mazowsza

Warszawska SKM, jeżdżąc dziś na pięciu liniach, dociera do Piaseczna, Pruszkowa, Otwocka, Sulejówka Miłosny, Legionowa, Radzymina i Zegrza Południowego. Maria Wasiak, prezes SKM, podczas niedawnego przejazdu z dziennikarzami, podkreślała niezwykle ważną rolę przewoźnika w integracji obszaru Warszawy.

Zwróciła uwagę na to, jak istotny jest taki transport dla mieszkańców regionu, co doskonale widać, gdy spojrzymy na rozległą sieć połączeń.

Wartość SKM dostrzegana jest również w kontekście zarządzania przez samorząd miejski infrastrukturą kolejową do celów lokalnych. "SKM odniosła sukces. Jest świetnym przykładem, że można oddać samorządom wykorzystanie kolei do lokalnego użytku. I świetnie to widać" – oceniła Maria Wasiak, chwaląc miejskiego przewoźnika.

Wyzwania SKM: Walka o przepustowość na torach PKP PLK

Prezes SKM nie ukrywa, że przyszły rozwój i efektywność przewoźnika są ściśle związane z inwestycjami realizowanymi przez zarządcę infrastruktury. Jak stwierdziła Maria Wasiak:

– Mamy ograniczenie, bo jesteśmy uzależnieni od inwestycji liniowych PKP PLK, ale bardzo mocno zgłaszamy zapotrzebowanie, żeby zostawić taką przepustowość, która pozwoli wykorzystać ją do transportu miejskiego.

Jednocześnie prezes SKM wyraziła obawę, że największe ryzyko dla stołecznego przewoźnika stanowiłaby sytuacja, w której zmniejszyłaby się przepustowość torów przeznaczona dla pociągów miejskich, na rzecz innych funkcjonalności kolei. "Wydaje się, że warto o to walczyć" – dodała, podkreślając wagę utrzymania priorytetu dla transportu aglomeracyjnego.

„Wspólny bilet” i przewozy w Kolejach Mazowieckich

Trasy Szybkiej Kolei Miejskiej częściowo pokrywają się z połączeniami obsługiwanymi przez Koleje Mazowieckie. Niemniej jednak, jak zaznacza prezes SKM, system ten jest w pełni zintegrowany. Pasażerowie posiadający bilet komunikacji miejskiej (powyżej dobowego) mogą komfortowo podróżować pociągami regionalnego przewoźnika na podstawie specjalnej oferty „Wspólny bilet”.

Mimo to, Maria Wasiak zauważa, że pełna integracja biletowa wciąż napotyka na pewne problemy. Choć główną funkcją Kolei Mazowieckich jest transport regionalny, a nie miejski, aktualny stan funkcjonowania oceniany jest jako "całkiem przyzwoity". Jak stwierdziła prezes SKM:

– Troszeczkę jest problem ze zintegrowaniem biletów komunikacji miejskiej z KM. W niektórych miejscach jest to dla pasażerów utrudnienie, ale wydaje się, że co można było zrobić, to zrobiono. Zobaczymy, jak sprawdzi się nowy system biletowy, który miasto będzie wprowadzało.

Burzliwe początki warszawskiej SKM

Pierwsze miesiące działania SKM nie były usłane różami. Początkowo, na linii S1 Warszawa Zachodnia – Warszawa Falenica, przejazdy były bezpłatne, a taryfa Zarządu Transportu Miejskiego (ZTM) zaczęła obowiązywać dopiero w grudniu 2005 roku. Linia nie cieszyła się dużą popularnością, głównie z powodu złego rozkładu jazdy oraz silnej konkurencji ze strony prywatnych przewoźników autobusowych.

Skutkiem tego była zmiana trasy. 30 czerwca 2006 roku pociągi na linii S1 kursowały po raz ostatni. Zastąpiła je linia S2, obsługująca trasę Pruszków – Warszawa Rembertów, później wydłużoną do Sulejówka Miłosny.

Pomysł obsługi linii otwockiej powrócił w czerwcu 2010 roku, kiedy uruchomiono tymczasową linię S10 na trasie Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica. Tym razem połączenie to odniosło sukces i cieszyło się dużą popularnością. We wrześniu 2010 roku powrócono do oznaczenia S1, a w grudniu tego samego roku trasa została wydłużona do Otwocka i Pruszkowa.

Dziś Szybka Kolej Miejska w Warszawie posiada 47 pociągów, które obsługują aż 60 przystanków kolejowych. Przewoźnik szacuje, że w bieżącym roku przewiezie około 21 milionów pasażerów, z czego najbardziej obciążoną pozostaje linia S1.