UTK: GSM-R nadjeżdża. Wkrótce pojawi się na 1500 km linii kolejowych

Fot. Wikipedia Commons / Englishsquare.pl Sp. z o.o.

Maszyniści już niebawem będą musieli opanować Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej (GSM-R). Nowoczesny system łączności cyfrowej, który zastąpi dotychczasowe rozwiązania, ma objąć blisko 1500 kilometrów linii kolejowych w najbliższych latach. Choć system ten jest już w fazie eksploatacji obserwowanej, to przewoźnicy powinni intensywnie szkolić swoich pracowników.

Wprowadzenie systemu GSM-R to jeden z największych projektów modernizacyjnych polskiej kolei, mający na celu podniesienie poziomu bezpieczeństwa i sprawności ruchu pociągów. Łączność cyfrowa pomiędzy maszynistami a dyżurnymi ruchu jest niezbędnym elementem nowoczesnej kolei. Docelowo, do końca 2029 roku, system ma działać na całej sieci kolejowej w Polsce. Na razie, do marca 2026 roku, planowane jest jego uruchomienie na 1360 kilometrach tras. To rewolucja w komunikacji, która wymaga odpowiedniego przygotowania kadry.

Czym dokładnie jest kolejowy GSM-R?

GSM-R to nic innego jak Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej, specjalnie zaprojektowany dla potrzeb kolei. Jego podstawową funkcją jest zapewnienie łączności głosowej, a także przesyłanie danych związanych z zarządzaniem ruchem kolejowym. System ten łączy pracowników związanych z bezpieczeństwem prowadzenia ruchu kolejowego – czyli maszynistów – z dyżurnymi ruchu. Znajomość zasad obsługi tego systemu jest obowiązkowa dla maszynistów.

Jak przewoźnicy mają wdrożyć szkolenia na GSM-R?

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury mają możliwość kierowania maszynistów na szkolenia, a następnie na sprawdziany wiedzy i umiejętności. Taki proces ma na celu potwierdzenie znajomości systemu GSM-R. Decyzja o skierowaniu na szkolenie zależy od wewnętrznych systemów zarządzania kompetencjami danej firmy, często poprzedzona oceną ryzyka.

Alternatywnym sposobem jest udział w szkoleniu w ramach tak zwanych pouczeń doraźnych lub okresowych. Ta ścieżka jest zgodna z zapisami ustawy o transporcie kolejowym (dokładnie art. 25x ust. 2 pkt 1 lit. e). Niezależnie od wybranej metody, cel jest jeden: każdy maszynista musi sprawnie posługiwać się nowym systemem.

GSM-R a świadectwo maszynisty

W kontekście dokumentacji formalnej ważne jest rozróżnienie pomiędzy umiejętnością obsługi systemu łączności a uprawnieniami wpisywanymi do świadectwa. Umiejętność obsługi systemów łączności, takich jak GSM-R, nie jest wpisywana do świadectwa maszynisty.

Rozszerzenie kompetencji maszynisty, które są udokumentowane w świadectwie, co do zasady następuje w ramach sprawdzianów wiedzy i umiejętności. Jednak przepisy, w tym Rozporządzenie Komisji (UE) nr 36/2010, które określa dane w świadectwie, nie nakładają obowiązku przeprowadzania specjalnego sprawdzianu, który potwierdzałby wyłącznie znajomość danego systemu łączności wykorzystywanego przez zarządcę infrastruktury.

Informacja o znajomości systemu GSM-R w aplikacji

Mimo braku wpisu w drukowanej wersji świadectwa, informacja o znajomości systemu GSM-R i tak znajdzie się w elektronicznym rejestrze. Dane o nabyciu wiedzy w zakresie tego systemu będą wprowadzane do aplikacji maszynista.gov.pl. Wynika to z faktu, że nabycie tej znajomości następuje w ramach czynności, które podlegają obowiązkowi wprowadzania danych na mocy ustawy o transporcie kolejowym (art. 25x ust. 2 pkt 1).

Informacja o szkoleniu lub pouczeniu będzie widoczna w profilu maszynisty w sekcji „Egzaminy i szkolenia/Szkolenia okresowe”. Natomiast, jeśli wiedza została potwierdzona sprawdzianem, pojawi się ona w widoku szczegółów świadectwa w sekcji „Uprawnienia i języki/Urządzenia kontrolujące lub urządzenia kontroli prowadzenia pociągu”.