Pendolino: Jak dziesięć lat temu Alstom zrewolucjonizował polskie tory

Fot. Alstom

Pojawienie się pociągów Pendolino w Polsce dziesięć lat temu stanowiło przełom w postrzeganiu transportu kolejowego. Pociągi te, będące częścią innowacyjnej rodziny Avelia firmy Alstom, znane obecnie jako Avelia Stream, zrewolucjonizowały podróżowanie w Polsce, otwierając drogę dla dalszego rozwoju kolei dużych prędkości zarówno w kraju, jak i w państwach sąsiednich. Inwestycja Alstom w polski rynek kolejowy miała kluczowe znaczenie dla tej transformacji.

Wprowadzenie Pendolino do komercyjnego użytku w 2014 roku diametralnie zmieniło postrzeganie kolei w Polsce. Przed rokiem 2014 flota składała się głównie ze starszych pociągów EN57, które nie oferowały wysokiego komfortu podróży. Pendolino, charakteryzujące się eleganckim designem, wysoką prędkością i wysokiej klasy usługami cateringowymi, natychmiastowo odniosło sukces. Pasażerowie kupowali bilety, aby doświadczyć podróży, a wielu odwiedzało zajezdnię, aby zobaczyć, jak pociągi są serwisowane. Główne aspekty, które zyskały uznanie, to cisza w przedziałach oraz prędkość – pociąg został zaprojektowany do osiągania 250 km/h. Czas przejazdu z Warszawy do Gdańska czy na Śląsk w zaledwie dwie i pół godziny stał się konkurencyjny w stosunku do podróży samochodem.

Wpływ Pendolino na liczbę pasażerów

Przed wprowadzeniem Pendolino, Polskie Koleje zmagały się ze spadkiem liczby pasażerów. Roczna liczba pasażerów Intercity wynosiła około 49 milionów. W ubiegłym roku liczba ta wzrosła do 78 milionów, pomimo spadku w latach pandemii COVID-19. Cel na 2030 rok to 110 milionów pasażerów. Ten wzrost jest często określany jako "efekt Pendolino". Pasażerowie, zwłaszcza młodsi, coraz częściej wybierają podróż pociągiem zamiast samochodem, ceniąc bezpieczeństwo, komfort pracy i możliwość spożywania posiłków w dogodnych warunkach.

Budowa funkcji utrzymania Pendolino od podstaw

Kontrakt Alstom z PKP obejmował trzy elementy: dostawę pociągów, budowę zajezdni oraz 17 lat pełnych usług, w tym czyszczenie pociągów. Zajezdnia Pendolino w Warszawie została zbudowana od podstaw, ponieważ w Polsce brakowało obiektu przystosowanego do obsługi pociągów dużych prędkości. PKP jest właścicielem floty i zajezdni, natomiast Alstom zbudował zajezdnię w oparciu o podobny obiekt Pendolino we Włoszech, na terenie należącym do PKP. Wysokie standardy bezpieczeństwa Alstom miały pozytywny wpływ na klienta. Praktyki bezpieczeństwa Alstom rozprzestrzeniły się na inne obszary na terenie zajezdni i inne części sieci. Obecnie wiele z tych praktyk jest włączanych do specyfikacji przetargowych, co oznacza, że kultura bezpieczeństwa Alstom wpłynęła nie tylko na klienta, ale także na przyszłych dostawców. Sposób, w jaki Alstom zrealizował kontrakty na dostawę i serwis, ustanowił model operacyjny dla PKP.

Wysoka dostępność i niezawodność Pendolino

Wysoka dostępność i niezawodność pociągów Pendolino wynika z efektywnej organizacji i zastosowania nowoczesnych narzędzi. Alstom zarządza flotą, co pozwala na optymalizację harmonogramu przeglądów technicznych poprzez rozłożenie przebiegu poszczególnych pociągów. To zapobiega sytuacji, w której znaczna część floty byłaby jednocześnie wyłączona z eksploatacji z powodu przeglądów.

Dodatkowo, wykorzystywane są cyfrowe narzędzia do konserwacji opartej na stanie technicznym i konserwacji predykcyjnej. Na przykład, w warszawskiej zajezdni zainstalowano system TrainScanner™ – rozwiązanie Alstom do inteligentnego gromadzenia danych, które wykorzystuje kamery i skanery podczerwieni do sprawdzania pociągów wjeżdżających do zajezdni. System ten generuje dane o wszystkich komponentach, co pozwala określić optymalny czas na wymianę części, na przykład szczęk hamulcowych zestawów kołowych. Dostępność pociągów, po 10 latach eksploatacji, wynosi obecnie 97%, a niezawodność – 99%, co jest najwyższym wskaźnikiem niezawodności w Polsce.

Kluczowe inwestycje infrastrukturalne i przyszłość kolei

Polska realizuje duży program narodowy Centralny Port Komunikacyjny (CPK), który zakłada budowę centralnego portu komunikacyjnego w środku Polski, około 40 km od Warszawy. Ma on połączyć kilkanaście głównych miast z dużym lotniskiem, zaprojektowanym na 40 milionów pasażerów rocznie, z planowanym rozpoczęciem działalności w 2032 roku. Równolegle z tym programem rozwijane są setki kilometrów nowych lub zmodernizowanych połączeń kolejowych dużych prędkości, a także autobusy i nowe autostrady.

Istnieją również plany modernizacji połączeń międzynarodowych, w tym Rail Baltica, która jest połączona od zachodu z Warszawą i obecnie postępuje w różnym tempie w Estonii, na Łotwie i Litwie. Do 2035 roku sieć kolejowa w Polsce i Europie będzie wyglądać znacząco inaczej, z głównym rozwojem w Europie Środkowo-Wschodniej, w przeciwieństwie do Europy Zachodniej, która jest już dobrze połączona. Widoczny jest również trend, wspierany przez ciągły rozwój produktów Alstom, do łączenia Europy za pomocą pociągów wielosystemowych, które mogą obsługiwać różne rozstawy szyn i systemy sygnalizacji, umożliwiając przekraczanie większej liczby granic międzynarodowych. Nowa generacja jednopokładowych pociągów dużych prędkości, znana jako Avelia Stream, bazuje na sprawdzonym sukcesie Pendolino i reprezentuje przyszłość pociągów dużych prędkości w Europie, oferując zoptymalizowany całkowity koszt posiadania, oszczędności na kosztach cyklu życia i niezrównany komfort pasażerów.