Raport UTK: Pęknięcia szyn i pominięcia sygnałów główną zmorą na kolei

Fot. KPP Gniezno

Urząd Transportu Kolejowego (UTK) opublikował „Raport w sprawie bezpieczeństwa za 2024 rok”, który przedstawia kompleksową analizę stanu bezpieczeństwa na polskiej kolei. Dokument ten jest istotny z punktu widzenia wymiany wiedzy między krajowymi władzami bezpieczeństwa i zapewnia dostęp do porównywalnych danych w skali Unii Europejskiej. Pomimo ogólnej poprawy wskaźników, UTK zwraca uwagę na niepokojący wzrost liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach na przejazdach kolejowo-drogowych.

W najnowszym raporcie Urzędu Transportu Kolejowego dotyczącym bezpieczeństwa na kolei za 2024 rok, odnotowano spadek liczby znaczących wypadków, co jest pozytywnym sygnałem. Łącznie wydarzyło się ich 220, co oznacza spadek o 5,6% w stosunku do roku 2023. Przekłada się to na zmniejszenie wskaźnika wypadków na milion pociągokilometrów o 9,5%, z poziomu 0,84 do 0,76. To sugeruje, że ogólny poziom bezpieczeństwa w ruchu kolejowym uległ poprawie.

Mniej wypadków, ale wzrosła liczba zabitych

Mimo ogólnej tendencji spadkowej w liczbie wypadków, statystyki dotyczące ofiar śmiertelnych pokazują nieco inną, mniej optymistyczną sytuację. Ogólna liczba osób zabitych wzrosła o 4 osoby, co stanowi wzrost o 2,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Równocześnie odnotowano spadek liczby osób ciężko rannych o 11, czyli o 17,7%. Ofiary śmiertelne oraz ciężko ranne osoby wystąpiły wyłącznie w dwóch kategoriach zdarzeń, nad którymi UTK zaleca szczególną uwagę, ponieważ to tam występują największe problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa kolei.

Najwięcej ofiar na przejazdach i w wypadkach z udziałem osób

Największą liczbę ofiar odnotowano w wypadkach z udziałem osób i poruszających się pojazdów kolejowych. Zginęło w nich 118 osób – tyle samo, ile w 2023 roku, a 17 osób zostało ciężko rannych (o 7 mniej niż rok wcześniej). Drugą kategorią z największą liczbą ofiar były wypadki na przejazdach kolejowo-drogowych. W tym miejscu UTK odnotowało 45 zabitych (o 6 więcej niż w 2023 roku) oraz 34 osoby ciężko ranne (tyle samo, co przed rokiem). Łącznie, w obu tych grupach zdarzeń, zginęło 7 pracowników kolei (w tym 3 na przejazdach), a 2 doznało ciężkich obrażeń (w tym 1 na przejeździe). Wskaźnik dla użytkowników przejazdów wzrósł o 0,6%, osiągając poziom 54,5%.

Pęknięcia szyn i pominięcia sygnału „stój” nadal dominują

Wśród zdarzeń poprzedzających wypadki, najliczniejszą grupę nadal stanowią pęknięcia szyn. Jest ich jednak o 23% mniej niż w 2023 roku, co może świadczyć o skuteczniejszym utrzymaniu infrastruktury, ale nadal jest to największa grupa zdarzeń poprzedzających. Drugą co do liczebności grupą były pominięcia sygnału „stój”, a ich liczba wzrosła o 19% w stosunku do roku 2023, co z kolei może sugerować konieczność zwiększenia uwagi na przestrzeganie procedur przez personel lub potrzeby inwestycji w systemy bezpieczeństwa. W kategoriach pękniętych osi oraz defektów sygnalizacji odnotowano zaledwie po 2 zdarzenia. Co bardzo istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa kolei, w ogóle nie odnotowano pęknięć kół.

Cel Raportu UTK

„Raport w sprawie bezpieczeństwa” Urzędu Transportu Kolejowego służy przede wszystkim zapewnieniu spójnego i porównywalnego zestawu danych o bezpieczeństwie kolei w całej Unii Europejskiej. Dokument uwzględnia zdarzenia klasyfikowane jako znaczące wypadki, do których zaliczane są te z udziałem co najmniej jednego pojazdu kolejowego w ruchu, które spełniają jeden z poniższych warunków:

• Z przynajmniej jedną ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną.

• Powodujące znaczne szkody (co najmniej 150 tys. euro) w taborze, torach, instalacjach lub środowisku.

• Powodujące znaczne zakłócenie ruchu (wstrzymanie ruchu kolejowego na głównej linii przez co najmniej 6 godzin).

Statystyka znaczących wypadków jest kluczowym elementem oceny poziomu bezpieczeństwa realizowanej za pomocą wspólnych wskaźników bezpieczeństwa (CSI). Wskaźnik dla ogółu społeczeństwa spadł z 598 w 2023 roku do 583 w 2024 roku, co oznacza ogólny wzrost poziomu bezpieczeństwa kolei o 2,5%. Warto jednak zauważyć, że pomimo tego Polska przekroczyła wartości wskaźnika CST dotyczącego pracowników o 4,7%.